Kien l-għors tiegħi li nqatta’ waranofsinhar ngħin lil Renato Briffa jaħdem fillieri ta’ ħelu tradizzjonali Malti kif ukoll kull forom ta’ pasti li jqabduk l-aptit.

Renato huwa dolċier magħruf li jispeċjalizza fil-ħelu Malti. Twieled u għex fil-Belt u huwa t-tielet ġenerazzjoni ta’ familja ta’ dolċiera gwappi u hu wieħed minn ħames aħwa li qatta’ l-biċċa l-kbira minn tfulitu jammira u jitgħallem minn missieru li kien imexxi ħanut tad-dolċerija fejn għal snin twal kienu jagħmlu kull tip ta’ ħelu Malti bl-idejn.

Id-dolċerija kienet twaqqfet fl-1955 fil-qalba tal-Belt, proprju fi Triq iz-Zekka fejn ħuh u ż-żewġ ħutu bniet ukoll tgħallmu s-sengħa ta’ missierhom biex b’hekk il-familja kollha spiċċat taħdem fil-ħanut. Renato jispjega li qatt ma jagħmel kompromessi dwar il-kwalità u juża biss l-aqwa ingredjenti organiċi mingħand l-aqwa produtturi.

Għal bosta min-nies dan hu t-tip ta’ ħelu li kienu jieklu meta kienu tfal. Dan it-tip ta’ ħelu tal-imgħoddi, ftit minnu anke forsi ntnesa kif kien u x’togħma kien fih minn nies ta’ ċerta età li meta kienu tfal għalihom kien tant komuni iżda li l-ġenerazzjoni tal-lum lanqas biss jafu x’inhu għax issa mdorrijin b’ħelu f’pakketti, f’boroż u f’kaxxi mill-aktar attraenti.

Renato għadu jaħdem tip ta’ ħelu bl-għaġina mimlija tjubija li diffiċli ssib minnu f’dolċeriji oħrajn iżda li hu jaħdimhom id-dar għal xi okkażjoni familjari. Jesiġi li jaħdem kollox bl-idejn u bl-inqas għodda possibbli u mingħajr l-użu tal-ebda prodotti ta’ malajr. Ir-riċetti li juża huma s-sigriet tal-familja u ntirtu minn ġenerazzjoni għall-oħra. Kollox jagħmel hu: jitħan, iħabbat il-bajd, jaħmi, jagħmel saff fuq saff, jimla bil-kremi u fi ftit sigħat ikollu tilari ta’ ġmiel u tjubija ta’ pasti u ħelu ieħor. Id-dolċerija tiegħu timtela b’aroma ta’ lewż inkaljat, rose-water, larinġ u għasel li jħollulek qalbek! Ħelu tal-ħolm!

Renato jitkellem b’mod passjonat dwar l-istorja ta’ kif kien isir dan il-ħelu u meta nibdew induquh inkunu qisu morna lura fl-imgħoddi hekk kif kull gidma tassoċjaha mal-festi reliġjużi ta’ dawn iż-żminijiet u dan ikompli jħeġġiġni biex niekol aktar...

U hawn għajnejja jaqgħu fuq l-ixkumvat li hu magħmul minn għaġina maħduma bil-qtar tal-lewż morr miksija bl-għasel u vermiċelli kkulurit u mżejjen bi friefet ċkejknin taz-zokkor. Biċċa xogħol tal-arti minnha nnifisha li dnub tiddevoraha f’ħakka t’għajn.

Fost ħelu ieħor assoċjat ma’ dan iż-żmien tar-Randan insibu l-kwareżimal li huwa xi ħaġa ta’ barra minn din id-dinja, tip ta’ biskuttin. Qiegħda ngħid dan għax għalkemm jien nieħu gost ħafna naħdem il-ħelu, mill-banda l-oħra m'iniex daqstant wikkiela tiegħu iżda dan it-tip ta’ ħelu huwa irreżistibbli. Il-kwareżimal huwa magħmul minn lewż mitħun, kannella (cinnamon), rose-water, u qoxra taċ-ċitru.

Jinksew bl-għasel Malti u jekk jittieklu bil-moderazzjoni, issib li huma tip ta’ ħelu alternattiv tajjeb għas-saħħa anke għall-kolazzjon ta’ filgħodu għax ma fih xejn xaħam u lanqas bajd.

Renato mbagħad urieni l-famuż qubbajt Malti li tradizzjonalment jinbiegħ minn tilari tal-injam jew minn gabbani kollha dawl f’xi festa tar-raħal. Il-ħabib tiegħi Renato għandu riċetta personali tiegħu għal dan it-tip ta’ ħelu: taħlita ta’ lewż, pistaċċi, ċirasa mdellka b’taħlita ratba ta’ marshmallow miksija b’ċikkulata Belġjana. Xi tjubija!

Wara nsibu tliet oġġetti oħra li bilfors iġegħluk tieqaf u tixxennaq: torta bl-għasel tas-sagħtar u l-ġellewz miksija biċ-ċirasa ħelwa; speċi ta’ torta oħra (flan) bi kwantità ta’ frawli kbir, frisk li kien għadu kemm inqata’ minn filgħodu mir-raħal pittoresk u agrikolu tal-Imġarr, u lewż; u t-torta Marmurat magħmula mill-qoxra tal-larinġ tad-demm f’forma ta’ konfettura, vanilja, kif ukoll aktar lewż bil-kokotina. Din it-tip ta’ torta mill-ewwel tkun suċċess mil-lat ta’ bejgħ iżda mhux faċli ssib tixtriha. L-aktar li ssibha hu f’xi tieġ iżda llum il-ġurnata qiegħda ssir l-aktar għall-ħabta tal-Milied.

Renato wara jistedinni nduq porzjon ta’ ‘tjubija’ lewn kannella li ħolqu mill-ħobż Malti: il-famuża pudina tal-ħobż. Din il-pudina, li taqsmek bir-riħa, tradizzjonalment kienet issir nhar ta’ Tnejn mill-mara tad-dar b’riċetta perfetta mill-ħobż li jkun fadal fi tmiem il-ġimgħa. Magħmula mill-kokotina, mixed spice, bajd u coconut għalkemm litteralment tista’ żżid magħha dak kollu li jkun fadallek minn kull tip ta’ ħelu bħal kejk, krustini eċċ. La tibda tikolha diffiċli tieqaf għalkemm timliek malajr!

Bilkemm tkun għadek kemm niżżilt l-aħħar biċċa minn din il-pudina li għajnejk ma jaqgħux fuq tip ta’ għaġina f’forma tonda u b’tip ta’ materjal ħelu kannella ħiereġ mill-wiċċ: għaġina mimlija bl-għasel iswed, biċċiet tal-qxur taċ-ċitru, l-aktar larinġ jew mandolin, qtar tal-lewż morr u ilma żahar: il-famuża qagħqa tal-għasel. Din probabbli hija l-aktar ħelu magħmul mill-għaġina li ssibu għand il-ħwienet li jbigħu l-ħelu u għand id-dolċiera u hija popolari ħafna fi żmien il-Milied.

X’ma ssibx għand Renato? Biskuttini tar-raħal, qassatat tal-intrita, biskuttini tal-lewż, u ħafna prodotti oħrajn tipikament Maltin. 

Il-preparazzjoni tal-ħelu hija affaxxinanti, l-aktar dak b’togħma u ingredjenti Mediterranji. Il-gżira Maltija hija mogħnija b’wirt kulturali u dan it-tip ta’ ħelu jirrifletti l-ġenerożità, it-tjubija u l-ispirtu ta’ ħbiberija tal-poplu Malti. Dan il-ħelu kollu li sibt fid-dolċerija ta’ Renato Briffa, li huwa lecturer fl-Istitut tal-Istudji Turistiċi, inħadem u nħema mill-qalb.

Riċetti ta' Renato fuq LITTLEROCK.com.mt: 
Sweet ricotta qassatat 
Torta tal-Marmurat 
Pastini taċ-ċirasa

X'taħseb dwar dan l-artiklu? Ipruvajt ir-riċetti tal-ħelu tradizzjonali ta' Renato mingħand Lea Hogg? Għidilna billi tħalli kumment jew ir-rating hawn taħt u agħfas share.